De tuinen van PEN-dorp
Een nieuw leven voor het gedachtegoed van Abe Bonnema
Op de plek van het door Abe Bonnema ontworpen PEN-dorp in Alkmaar zal binnenkort een nieuwe woonwijk verrijzen. De gebouwen van het huidige PEN-dorp worden daarbij gesloopt, maar het gedachtegoed achter het ontwerp zal voortleven in de nieuwe wijk. Het maakt het plan ‘De tuinen van PEN-dorp’ van De Zwarte Hond tot een zeer bijzonder en uitdagend ontwerp.
Alkmaar gaat de komende jaren uitbreiden in noordelijke richting, in de zogenaamde ‘Kanaalzone’, langs het Noordhollandsch Kanaal. Daarbij zal ook bedrijventerrein Viaanse Molen van karakter veranderen. PEN-dorp is nu de eerste oude kantoorlocatie die getransformeerd wordt naar een eigentijdse stedelijke leefomgeving.
PEN-dorp werd in 1982 gebouwd als bedrijfskantoor van het Provinciaal Elektriciteitsbedrijf Noord-Holland. Dit grootste kantoor van Alkmaar was door Abe Bonnema ontworpen als een dorp, met structuralistische bebouwing rondom een door Mien Ruys ontworpen tuin. De Zwarte Hond – waar het bureau van Bonnema in 2012 in opging – maakt nu in opdracht van NH Development, een samenwerking van HBB Groep en De Geus Bouw, een plan voor de herontwikkeling van de locatie. Omdat bebouwing en landschap destijds hand in hand gingen is er wederom voor een samenwerking gekozen met Buro Mien Ruys.
Het plan ‘De tuinen van PEN-dorp’ transformeert de introverte enclave in een extravert ‘klimaateiland’ dat stedelijke en landschappelijke kwaliteiten combineert, waar de fietser en voetganger centraal staan, energie wordt gewonnen uit hernieuwbare bronnen en groen en water de openbare ruimte koelen. Zo ontstaat een nieuwe stedelijke omgeving die uniek is voor Alkmaar en die aansluit op de woonwensen van diverse doelgroepen.
Hoewel de huidige bebouwing vanwege zijn technische staat niet te redden is, wordt in het nieuwe plan sterk ingezet op het behoud van het gedachtegoed waarmee het ontwerp is gemaakt. De ontwerpprincipes die voor PEN-dorp werden gehanteerd – zoals het samenkomen van landschap en architectuur, oog voor de menselijke maat en gemeenschapsgevoel – zijn het fundament van het nieuwe plan. Daarbij wordt de tuin van Mien Ruys bewaard en gerestaureerd en vormt daarmee het hart van de nieuwe stadswijk.
De ontwerpvisie is op 10 februari aan de gemeenteraad gepresenteerd en werd daar met enthousiasme onthaald. ‘Een groot, mooi en modern project in een duurzame wijk,’ aldus wethouder Christian Braak. De Zwarte Hond werkt nu verder aan het stedenbouwkundig ontwerp.
