De Zwarte Hond op Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam 2016
Tijdens de 2016-editie van de Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam (IABR) staat de ‘Next Economy’ centraal. De Zwarte Hond levert op verschillende momenten een actieve bijdrage aan de IABR. Daan Zandbelt leidt het Projectatelier ‘Rotterdam: De Productieve Stad’ en maakt als zodanig ook deel uit van het curatorenteam voor de tentoonstelling in de Fenixloods II. Jeroen de Willigen is in zijn hoedanigheid als stadsbouwmeester van Groningen betrokken bij diverse programmaonderdelen rond het projectatelier uit die stad.
De centrale stelling van het Projectatelier ‘Rotterdam: De Productieve Stad’ is dat (ook) lokale makers belangrijk zijn voor de transitie naar de ‘Next Economy’. Nieuwe technologieën maken het mogelijk om ketens van productie en consumptie meer lokaal te organiseren. “Het gaat daarbij om de koppeling van groot & klein, van nieuw & oud, van stedelijk & landelijk”, zegt Daan Zandbelt. “Zo ontstaat een circulaire economie waarbij afval als hoogwaardige grondstof voor nieuwe producten dient”. Door de maakeconomie zichtbaar te maken in de stad, worden de verschillende maak-netwerken versterkt en ontstaan kansen voor trots en samenwerking. Volgens Daan Zandbelt is het ontwerp een cruciaal ingrediënt voor een moderne economie. “Het vormt een belangrijke schakel tussen maken en denken”, zo stelt hij. “Niet alleen in de bouw maar in eigenlijk alle maak-sectoren.”
Haar geschiedenis als havenstad geeft Rotterdam een solide basis voor een moderne maakindustrie. De eerste aanzetten daartoe zijn al zichtbaar: in de Rotterdamse havens maakt de traditionele industrie plaats voor plekken waar bedrijfsleven, onderwijs en onderzoek samengaan, voormalig zwemparadijs Tropicana wordt een laboratorium voor circulair ondernemerschap en ga zo maar door.
Het resultaat van het onderzoek door het Projectatelier Rotterdam is een ontwikkelingsperspectief voor de stad en de regio. Op dit moment is de regio nog een onsamenhangende lappendeken van verschillende maakmilieus en op zichzelf staande economische sectoren. Het Projectatelier ontdekte dat de regio echter meer dan andere gebieden de potentie heeft om verschillende milieus met elkaar te verbinden. Hierdoor ontstaat een maakeconomie die een robuuste regionale economie ondersteunt en kan aantakken op internationale netwerken.
Om dit voor elkaar te krijgen lanceert het projectatelier onder meer het concept van ‘circulaire landschappen’. Hierin worden de producten van verspreide landschappen verbonden tot één grootschalig, circulair systeem, waarin de kringlopen van afval en energie gesloten zijn. Het resultaat: een schone haven die lokale kwaliteiten koppelt aan wereldwijde handel. In de IABR-tentoonstelling zijn de strategische interventies te zien die de aanzet zijn voor een ecosysteem van maakmilieus in de regio Rotterdam.
Een van de belangrijkste conclusies die Daan Zandbelt zelf uit het onderzoek heeft getrokken, is dat de afgelopen jaren te zwaar is ingezet op de kenniseconomie. Maar een gezonde kenniseconomie kan niet zonder een maak-economie, zo meent hij. “Alleen door 'denken' te koppelen aan 'maken' voorkom je dat belangrijke ontwikkelingen blijven steken in theoretisch geklets. Maken leidt tot concrete actie, tastbare vooruitgang. Dat speelt op alle schaalniveaus: van het het vertalen van een idee naar een product door een persoon tot face-to-face contact van bedrijven en kennisinstellingen in een regio. Als de koppeling tussen denken en maken tot stand komt, kan een regio veel innovatiever worden.”
Naast alle aandacht voor Rotterdam vormt de betrokkenheid bij het IABR-onderzoek naar de stad Groningen een mooi contrast. Dit onderzoek is geleid door Jeroen de Willigen. Het Atelier Stadsbouwmeester heeft als onderdeel van het projectatelier ‘Groningen. Naar een nieuw energielandschap’ de kansen onderzocht van een stad die geen gebruik meer maakt van fossiele energie. De belangrijkste conclusie uit het onderzoek is dat schonere en stillere mobiliteit veel ruimte in de stad vrijmaakt. Die ruimte kan worden ingezet om de leefbaarheid van de stad te vergroten. De resultaten van het onderzoek zijn te zien in de IABR-tentoonstelling.
Wil je De Zwarte Hond in actie zien tijdens IABR? Dat kan bijvoorbeeld tijdens een speciale rondleiding die Daan Zandbelt geeft over de IABR-tentoonstelling. De datum waarop de rondleiding plaatsvindt, is nog niet bekend, zodra we meer weten, laten we het weten via Linkedin, Facebook en Twitter. Op 14 juni vindt de Rotterdamdag plaats. Op die dag worden de resultaten van het projectatelier Rotterdam gepresenteerd en besproken in de Fenixloods II. Maar er is nog veel meer. Via de sociale media houden we je op de hoogte van alle activiteiten waar je ons kunt verwachten. Wie weet tot ziens tijdens de IABR!
Foto: Hans Tak
