Drieluik: De stad als leerplek
“It takes a village to raise a child”, luidt een van oorsprong Afrikaans gezegde. Dit gezegde gaat in op de wijsheid dat niet alleen de ouders verantwoordelijk zijn voor het opvoeden van kinderen, maar dat de hele (dorps-)gemeenschap gezamenlijk die verantwoordelijkheid draagt. Het is voor kinderen goed om met zoveel mogelijk verschillende mensen op een veilige manier te interageren. Hierdoor ontwikkelen ze sociale vaardigheden en leren ze verschillende perspectieven kennen.
Maar niet alleen de samenleving zou zich verantwoordelijk moeten voelen voor de opvoeding van kinderen. De stad zelf dient ook een veilige en gezonde omgeving te zijn voor verschillende vormen van interactie. Daar zijn om te beginnen hele goede schoolgebouwen voor nodig, waar je als kind in een stimulerende omgeving op een fijne manier kunt leren.
Ook in de stad zelf kun je echter goed leren. Streetwise en street credibility zijn niet voor niets geuzennamen. In de openbare ruimte kom je spelenderwijs met diverse situaties in aanraking, zowel ruimtelijke configuraties als sociale verbanden en combinaties van beiden. Je maakt de eerste ruzie in de zandbak, vriendschappen worden op het basketbalpleintje gesloten en eerste liefdes ontluiken bij de ijskraam.
“Als je een stad leert kennen ga je ervan houden, en waar je van houdt daar zorg je voor!”
We beginnen dit drieluik met ‘De Stad als Leerplek’ de schooleditie van de graphic novel METRO O1O, een boek over de geschiedenis van de stad Rotterdam met een doorkijk naar vijf toekomstscenario’s in 2050.
Het boek is op 62 scholen in en om Rotterdam uitgedeeld aan circa 8.500 brugklassers. Niet alleen ontvingen we veel enthousiaste reacties van docenten en leerlingen, veel scholen zijn ook, op eigen wijze, het boek gaan gebruiken: hoofdstukken lezen in de klas, een presentatie van een van de striptekenaars of direct aan de slag met een van de bijbehorende lesbrieven.
Er zijn rond de 20 lesbrieven ontworpen in samenwerking met de Bibliotheek Rotterdam en vele andere Rotterdamse partners die de schooleditie van het boek begeleiden. Iedere lesbrief raakt aan een specifiek hoofdstuk in het boek. Zo komen voor leerlingen een scala aan actuele thema’s voorbij, waaronder diversiteit, leefbaarheid, inclusie, duurzaamheid, kansenongelijkheid, klimaat en de energietransitie. In de loop van de tijd zal de selectie aan lesbrieven verder uitgebreid worden, om zo een compleet, aanvullend lespakket te vormen.
In deel 2 van het drieluik stond de ontwerpwedstrijd Bremen Kids centraal. Dit was voor De Zwarte Hond een kans om onze stedenbouwkundige inzichten over het thema ‘kindvriendelijke stad’ aan te scherpen. Het resultaat van dit tweede deel in het drieluik is een stedenbouwkundig ontwerp vanuit het perspectief van kinderen.
Autovrije straten, speelse huistypologieën, gemeenschappelijke binnenplaatsen en stedelijke verdichting. Deze bouwstenen leiden tot meer veiligheid, meer speelruimte en een grotere diversiteit van bewoners. Dit soort stedenbouwkundige aspecten versterken de sociale samenhang door verschillende milieus in een migrantenwijk te verenigen, de open ruimte veilig te maken en het ‘elkaar zien’ te stimuleren.
Kinderen en jongeren werden als volwaardige deskundigen bij het ideeënproces betrokken. Wij zijn ervan overtuigd geraakt dat een eerlijkere, veiligere en gezondere stad ontstaat wanneer het perspectief van kinderen meer een rol gaat spelen in het ontwerpproces.
We sluiten het drieluik af met de manifestatie ‘De Toekomst van de Groningse Scholen’, die vorige week werd afgetrapt. Aankomende 20 jaar investeert de Gemeente Groningen bijna 1 miljard euro in de renovatie en vernieuwing van haar scholen. Een enorme opgave, maar een die ook veel kansen biedt om een kwaliteitsimpuls te genereren voor de kinderen, de gebouwen, het onderwijs, de omgeving en de maatschappelijke rol van scholen in buurten en wijken.
Hoe zorgen we ervoor dat de beste schoolgebouwen van Nederland in Groningen komen te staan? De stad heeft een rijke traditie, toont lef én staat voor een grote opgave in de komende jaren. Maar deze ingrediënten samen zorgen nog niet voor het beste gebouw. Hoe kunnen we daar wel komen? Daar gaat deze scholenmanifestatie het komende jaar aan werken.
Bart van Kampen is curator van de manifestatie en neemt in deze rol het voortouw om belangrijke thema’s te identificeren en te onderzoeken hoe de Groningse ambities zich verhouden tot de andere ontwikkelingen die in het land plaatsvinden.