Eetbare woonwijk Rijnvliet: laatste puzzelstuk van Leidsche Rijn
Sinds 2010 is De Zwarte Hond verantwoordelijk voor het stedenbouwkundig ontwerp van Rijnvliet in Utrecht. Rijnvliet moet een ‘eetbare woonwijk’ worden: de openbare ruimte wordt ingericht volgens de principes van een voedselbos. Eind 2017 begon de bouw en inmiddels is ongeveer de helft van de in totaal 1100 woningen opgeleverd.
Rijnvliet is één van de laatste puzzelstukjes in de wijk Leidsche Rijn. Het past in zijn omgeving en sluit naadloos aan op de Strijkviertelplas en sportpark Rijnvliet in het zuiden en de Rijksstraatweg en Park Voorn in het noorden. De Leidsche Rijn en Strijkviertelplas worden met elkaar verbonden door middel van een grote waterloop – De Vliet. Deze geeft Rijnvliet een duidelijk eigen karakter.
Zowel de waterstructuur als de groenstructuur worden uitgebreid met vertakkingen zodat Rijnvliet veel openbaar groen heeft dat allemaal met elkaar verbonden is. Deze hoofdstructuur van groen-blauwe ruimtes wordt bovendien voorzien van eetbare planten, struiken en bomen zodat het gebruik functioneel, educatief, interessant en zeer aantrekkelijk is. Dit zogenaamde voedselbos is een vorm van stadslandbouw waarbij de ecologische relaties van een natuurlijk bosssysteem worden toegepast. Anders dan in een natuurlijk bos wordt er gebruik gemaakt van overwegend voedselproducerende soorten.
De ecologische eigenschappen van deze verschillende soorten worden intelligent gebruikt om een stabiel en veerkrachtig ecosysteem te creëren. Naast een overvloed aan voedsel biedt het voedselbos ook een verscheidenheid aan ecologische diensten, zoals habitat voor vele insecten en dieren, mitigatie van klimaatverandering en een prachtige plek om in te verblijven. Zo biedt Rijnvliet voedselwaarde, natuurwaarde en recreatiewaarde. Het voormalig weidegebied krijgt op basis van deze drie waarden een prachtige nieuwe invulling waarbij de groene buitenruimte, het natuurlijke water en de voedselproductie mensen met elkaar en met de natuur verbindt.
De hoofdstructuur verdeelt Rijnvliet in vier kleinschalige buurtjes. De wijk kenmerkt zich door een diverse architectuur met individueel herkenbare woningen. Het zijn voornamelijk grondgebonden woningen met op een aantal plekken appartementenblokken. Alle woningen van Rijnvliet staan direct of indirect aan het openbare groen. De bewoners ervaren op deze manier het groen en plukken hier letterlijk de vruchten van.
Waar staan we nu
in het voorjaar van 2020 is de tweede bomen-plant-dag geweest. Net als vorig jaar was het een groot succes om de kinderen in de buurt te betrekken bij de aanplant van het eetbare groen in hun eigen wijk. De woningen van Rijnvliet Zuid zijn ondertussen grotendeels opgeleverd en ook is het groen in de woonstraten aangeplant. De oevers van de vlieten volgen in het eerstvolgende plantseizoen. De speelplekken voor de kinderen in de wijk zijn door middel van bewonersparticipatie ontworpen.
in Rijnvliet Midden en Rijnvliet Noord zijn de woningen van de woningcorporatie reeds opgeleverd. De koopwoningen zijn in aanbouw. De beplanting voor deze buurt is ook ontworpen.
in Rijnvliet Oost en West worden de ontwerpen op dit moment vastgesteld. De verkavelingen liggen bijna vast, de architecten zijn gestart met het ontwerpen van de woningen en de landschapsarchitect is bezig met de inrichtingsplannen. De Fladderiepvliet, aan de zuidkant van Rijnvliet Oost is grotendeels aangeplant.
De school is reeds in aanbouw en wordt volgend jaar opgeleverd. Het Definitief Ontwerp voor het voedselbos, het deel gelegen tussen de school en de Metaalkathedraal is in conceptvorm gereed. De wens is om het voedselbos aangeplant te hebben bij de oplevering van de school. Het voedselbos biedt scholieren in Leidsche Rijn de mogelijkheid om de natuur op vernieuwende wijze te ervaren. Tot slot is het ontwerp van het grote appartementenblok van Rijnvliet Oost bijna voltooid.
De Zwarte Hond is verantwoordelijk voor het stedenbouwkundig plan, de supervisie van de architectuur en het ontwerp van de bruggen in de wijk. Felixx is de landschapsarchitect en verantwoordelijk voor de buitenruimtes. Æ Food Forestry Development is verantwoordelijk voor het voedselbos.
