Efficiënt BIM proces bij Kunstenpand Rotterdam
Ontwerpleider Detlev Keijdener van Ballast-Nedam vertelt over hoe het werken in BIM tijdens de definitief ontwerpfase van Kunstenpand ‘Hart van Zuid’ in Rotterdam resulteerde in een efficiënt proces. Het door De Zwarte Hond ontworpen gebouw, met als werktitel ‘Pand Z’, wordt het levendige hart voor kunst en cultuur in Rotterdam Zuid en gaat onder andere het Zuidplein Theater en een nieuwe vestiging van Bibliotheek Rotterdam huisvesten. Het definitief ontwerp is tot stand gekomen in BIM. In eerste instantie lijkt het een puur technisch instrument dat met bijbehorende striktheid moet worden gehanteerd. In de praktijk blijkt BIM echter veel baat te hebben bij een flexibele opstelling van de partijen die het model coördineren.
Toen Ballast-Nedam het PPS-contract verwierf voor Hart van Zuid, werd besloten volledig in BIM te gaan werken. Pand Z, het levendige hart voor cultuur en kunst, vormt een belangrijk onderdeel van de metamorfose die het gebied rondom Ahoy en Zuidplein momenteel ondergaat. De Zwarte Hond tekende voor het ontwerp en was samen met constructeur Zonneveld vanaf het Definitief Ontwerp verantwoordelijk voor de coördinatie van het BIM-proces.
Ballast-Nedam had hoge ambities geformuleerd voor de toepassing van BIM in het Hart van Zuid-project. In de werkelijkheid bleken die ambities lastig te halen. Dus voorafgaand aan de DO-fase voor Pand Z werd door alle betrokken partijen besproken welke ambities voor BIM zouden worden gehanteerd. Er werden afspraken gemaakt welke tekenprotocollen zouden worden gehanteerd, hoe elementen zouden worden gecodeerd en welke data eraan zou worden gehangen. “De Zwarte Hond stelde zich in die besprekingen flexibel en constructief op”, aldus Keijdener. “Ze luisterden naar de wensen van alle betrokken partijen. Er was ruimte voor uitzonderingen als bepaalde adviseurs specifieke informatie pas in een later stadium aan het BIM-model wilden hangen.”
“De keuze om bepaalde delen van het proces buiten BIM te doen, werkte goed voor alle betrokken partijen”, vervolgt Keijdener. Iedere partij kon hierdoor op zijn eigen, meest effectieve manier blijven werken. “Als er een uitzondering werd gemaakt, werd dit besproken in het ontwerpteam. Vervolgens werden duidelijke afspraken gemaakt wanneer het parallelle proces weer in het BIM-model zou worden toegevoegd. Dit voorkwam verrassingen. Ook als er wijzigingen in de ontwerptekeningen moesten worden gemaakt, werd dit voorgelegd aan het ontwerpteam om eventuele bezwaren te kunnen adresseren.”
“Het doel hiervan was om het BIM-proces zelf zo soepel mogelijk te laten verlopen. Aan de ene kant koos De Zwarte Hond ervoor om al in een vroeg stadium een grote mate van gedetailleerdheid aan te brengen, aan de andere kant werden zaken die nog niet uitgedestilleerd waren juist buiten het BIM-model gehouden zodat constructeur, installateur et cetera niet werden gehinderd door voortdurende wijzigingen in het model. Zo ontstond een vloeiend proces waarin keuzes gebaseerd werden op gezond verstand en waarin BIM nooit remmend werkte.”
Keijdener weet van collega’s dat BIM niet altijd wordt omarmd in een ontwerpproces. Vaak zijn het vooral de ontwerpers die er enthousiast over zijn, terwijl de overige partijen vooral de lasten ervaren. In het geval van Pand Z ziet Keijdener dat de verdiensten van BIM door alle partijen worden erkend. Naast de bijeenkomsten van de ontwerpteams organiseerde Keijdener BIM-sessies waar alle partijen inclusief de opdrachtgever aanwezig waren. Tijdens die sessies werden BIM-gerelateerde problemen besproken en werd gezocht naar mogelijke oplosrichtingen. Deze werkwijze zorgde ervoor dat BIM voor iedereen toegevoegde waarde had. Keijdener: “BIM werd opeens veel tastbaarder voor mensen die wel jaren ervaring hadden in de bouw maar nog niet vaak met deze methode gewerkt hadden. Veel scepsis ten aanzien van BIM werd tijdens de sessies weggenomen.”
Ook de opdrachtgever werd door de BIM-sessies actiever bij BIM betrokken. “Doorgaans worden opdrachtgevers vooral geconfronteerd met stapels papieren. Door ze dichter bij het BIM-model te betrekken, konden ze opeens alle informatie die ze voorgeschoteld kregen relateren aan een ruimtelijk gebouw. Ze zagen opeens de volle omvang van bepaalde ontwerpbeslissingen. Er ging een wereld voor ze open.”
Een voordeel van BIM is dat het eenvoudig kan worden omgezet naar een Virtual Reality omgeving, een ontwikkeling die Keijdener met veel enthousiasme begroet. “De Zwarte Hond is technisch al ver met deze techniek, waardoor we nu een stap kunnen maken om te kijken hoe we het in het ontwerpproces kunnen toepassen, vooral richting opdrachtgever en eindgebruiker. Afgelopen maanden hebben we één keer het BIM-model gebruikt voor een VR-presentatie. Verschillende gebruikers waren bang voor hun zichtbaarheid in het gebouw. Door ze door middel van Virtual Reality het gebouw te laten ervaren, konden ze zelf hun mening formuleren en direct feedback geven op wat ze zagen. Dit scheelde een hoop tijd.”
Lees hier meer over Kunstenpand ‘Hart van Zuid'.
