De Familistère

Utrecht Leidsche Rijn, NL

Kunnen monumentaliteit en circulariteit samen gaan?

Lomanlaan, Utrecht

Utrecht, Leidsche Rijn

Berlijnplein © Lansink, V.M

Familistère in Guise

De inspiratiebron voor dit project is de Familistère in Guise. Een voorbeeld voor collectief wonen uit de 19e eeuw, gebouwd door Jean-Bapitiste Andre Godin, die een terrein kocht in het dorpje Guise en daar een fabriek startte. Godin creëerde een ‘Palais Social’ waar iedereen, van directeur tot arbeider, een woning kon huren. Het gebouw had een centrale binnenplaats onder een glazen dak. De bewoners leefden, voor die tijd, een comfortabel en luxueus leven, met stromend water en verwarming. Godin realiseerde zo een 19e eeuws utopia en ging er vanuit dat bewoners, die op deze manier gezamenlijk werkten, leefden en recreëerden zich konden ontplooien en elkaar op natuurlijke wijze konden aanvullen.

Leidsche Rijn Centrum wordt een stevig bebouwd
stedelijk gebied met de daarbij horende, ruim
aanwezige, kwaliteiten zoals parken, scholen,
winkels, cultuur en veel ruimte voor voetgangers
en fietsen. Kenmerkend zijn de stedelijke plinten
en de grote diversiteit aan gebouwen. De stedelijke
ruimte wordt sterk gedefinieerd en de straten zijn
klassieke straten zoals we deze kennen in oude
Europese steden. Kavel I5 ligt op een beeldbepalende
plek in Leidsche Rijn Centrum Oost.

Verschillenden soorten bewoners met verschillende behoeftes

Het stadsblok bestaat uit vier gebouwen van twee architectenbureaus, maar daarnaast zit er ook variatie in beeld tussen de gebouwen van dezelfde architect. Hierdoor ontstaan vier verschillende gebouwen binnen dit blok. Dit uit zich onder meer in verschillende ritmiek, uitstraling van de plint, kleurgebruik en plasticiteit.

In dit atrium staat een prominente trap die de woningen verbindt met een binnentuin, de fietsberging, de portieken en het autoparkeren. De routing naar je huis leidt door deze centrale groene binnentuin, langs je  medebewoners, via de trap en de galerijen die gebruikt kunnen worden als collectief balkon.

Het casco gaat 200 jaar mee, gevels 150 jaar, installaties 20-50 jaar & het ruimteplan/interieur 5-15 jaar

Klimaatadaptie, waterberging en beperken van hittestress

Gesloten dak zorgt voor vermindering thermische verliezen & noodzakelijke isolatie (winter). Open dak creëert open tuin en zorgt voor koeling via evapotranspiratie (zomer)

Groene, gezonde verstedelijking

Beweging, gezonde voeding, een sterke gemeenschap, zingeving en ontspanning dragen bij aan gezond en gelukkig ouder worden. De manier waarop Familistère is ingericht heeft een positieve invloed op deze elementen.

Resultaat
Familistère is een plek waar iedereen een woning kan huren voorzien van alle gemakken. Waar bewoners gezamenlijk kunnen werken, leven en recreëren. En waarvan de impact op het milieu beperkt blijft. Door slim gebruik te maken van elke vierkante meter bundelen we de woonbehoeftes en we brengen meerdere functies samen op een plek. Dit zie je terug op verschillende plekken in het ontwerp van Familistère. Zo hebben we, net als bij Godin een atrium – een centrale binnenplaats onder een glazen dak. Dit is niet alleen een plek om samen te komen maar het is ook een plek voor groen, voor ontspanning en voor bewegen. Het draagt bij aan de circulariteit, het beperken van het energieverbruik en het wooncomfort van bewoners door het jaar heen.

De Familistère

De nieuwe wijk Leidsche Rijn groeit uit tot een wijk met 100.000 inwoners. Hoe deze nieuwe stadswijk over 100 jaar functioneert weten we nog niet, maar de Familistère is daar op voorbereid: het is een woonblok in dit centrum met 122 woningen, een café, een fietsbar en een buurtkamer. Maar het meest bijzondere is de met glas overdekte binnenruimte dat als 'een kathedraal' in het blok ligt verscholen. Deze plek functioneert als een verticale binnentuin en een ontmoetingsplek voor de bewoners waar je elk seizoen kan verblijven.

Het bouwblok bestaat uit vier gebouwen rondom de Familistère. Elk gebouw reageert op de context door opzet en sterke plastiek. Aan het Park Leeuwensteyn zijn ruime aangehangen balkons, in de smalle straten intieme loggia’s en aan het Berlijnplein een gemetselde rastergevel met daarachter terrassen. Elk van de vier gebouwen heeft een bijzonder rijke detaillering van diep getrapte negges in metselwerk, van de hoge natuursteen plinten tot architectonisch beton.

De visie over duurzaamheid gaat van monumentaliteit tot circulariteit. Alles wat heel lang mee kan gaan heeft een palet van monumentale materialen die lang mee gaan en mooi oud worden. De passieve warmte en koude van het binnengebied, dat functioneert als een kas, wordt gebruikt in de omliggende woningen. Deze binnenruimte biedt plek voor moestuinen, een orangerie, een bibliotheekje, kasten met spelletjes en plekken om te zitten. Het dak is natuurinclusief èn klimaatadaptief. Hier wordt water opgeslagen wat natuurlijk ook de planten in de Familistère van water voorziet.

details

Project
De Familistère
Locatie
Utrecht Leidsche Rijn, NL
omvang
8.000 m²
Periode
2020
Opdrachtgever
SBB Ontwikkelen & Bouwen, Coltavast
Discipline
Architectuur
Programma
Commercieel, Wonen
Status
In ontwikkeling
Partners
Faro, OKRA, Nibe, Hiensch, Urban Sync, Nieman en Pieters Bouwtechniek, Parallel
Meer info
bd@dezwartehond.nl