Nieuw leven in stadscentrum Groningen

in het centrum van Groningen transformeert De Zwarte Hond de Rodeweeshuisstraat van een donkere achterafstraat tot een levendig onderdeel van het stadscentrum. Het is een mooi voorbeeld van hoe De Zwarte Hond de krachten van stedenbouw en architectuur combineert en integreert om de (binnen)stad beter te maken.

in de Tweede Wereldoorlog werd de noordwand van de Grote Markt verwoest. Tijdens de wederopbouw in de jaren 50 kwamen er grote panden te staan, die het optimisme van destijds uitstraalden. Vroom & Dreesmann opende hier een groot, modern warenhuis van vijf verdiepingen. in de loop der jaren groeide het V&D-complex uit tot een verzameling van gebouwen, waarbij de Rodeweeshuisstraat primair functioneerde als bevoorradingsstraat. Het faillissement van de warenhuisketen betekende het einde van een tijdperk, maar het verdwijnen van grote warenhuizen in oude stadscentra is geen op zichzelf staande ontwikkeling. ‘Steden veranderen’, zegt Henk Stadens, architect en partner bij De Zwarte Hond. ‘Van een stadscentrum gedomineerd door auto’s en warenhuizen zien we dat de focus verschuift in de richting van beleving en kwaliteit, met bijvoorbeeld aantrekkelijke voetgangersgebieden, lokale producten en speciaalzaken. De Rodeweeshuisstraat biedt daarvoor veel aanknopingspunten, met de veranderende functie van gebouwen, van opslagruimtes naar gebouwen waar iets gebeurt. Het is zonde om deze straat niet volwaardiger voor de stad te gebruiken. Gelukkig hebben we andere partijen daar ook van kunnen overtuigen.’

Als het aan De Zwarte Hond ligt, wordt de plek een bruisende nieuwe hotspot; waar vroeger de binnenstad ophield bij de noordwand, vormt het gebied straks een nieuwe schakel tussen verschillende routes in de stad. De Zwarte Hond heeft de nieuwe mogelijkheden voor de eigenaren van een aantal gebouwen onderzocht. Op dit moment werkt het bureau er aan drie projecten: twee transformatieprojecten en één nieuw gebouw, Mercado. Parallel daaraan is de gemeente druk bezig om de bestrating in de binnenstad te vernieuwen en de fietser en voetganger meer ruimte te geven. Gezamenlijk zorgen de verschillende projecten voor een revitalisatie van de publieke ruimte.

Transformatie 1: herontwikkeling V&D-pand
Op de kop van het straatje, aan het Kwinkenplein, staat de oude V&D. Op die plek werkt De Zwarte Hond samen met vastgoedbeheerder CBRE aan de herontwikkeling van het grote gebouw. De tijd van grote, introverte warenhuizen lijkt grotendeels voorbij. Daarom wordt het een zogenaamd multi-tenant gebouw, met meerdere huurders: retail op de onderste verdiepingen, daarboven kantoren en helemaal bovenin een restaurant. Een grote collectieve ruimte op de begane grond moet de verbinding naar buiten leggen, zodat het gebouw echt onderdeel wordt van de wijdere omgeving. Elke verdieping krijgt zijn eigen ingang, met het centrale trappenhuis als verbindende factor, waarin het daglicht ruim baan krijgt. in de kelder komt een grote fietsenstalling, die plaats biedt aan meer dan duizend fietsen. ‘Die fietsenkelder activeert de straat’, zegt architect Tjeerd Jellema. ‘Je parkeert je fiets hier en kan dan meteen de straat inlopen.’

Transformatie 2: The Warehouse
iets verderop in de Rodeweeshuisstraat staat 'The Warehouse', het voormalige distributiepand van de V&D. Samen met vastgoedontwikkelaar MWPO en Beauvast heeft De Zwarte Hond het gebouw een nieuwe bestemming gegeven. De gesloten distributiegevel is vervangen door een open, transparante gevel. Beneden komt retail, in hoge plezierige ruimtes. Daarboven bevinden zich 24 compacte, luxe appartementen, verdeeld over vier bouwlagen. De betonconstructie draagt bij aan het loftachtige, industriële interieur. Net als bij het V&D-pand maakt De Zwarte Hond in het ontwerp dankbaar gebruik van de karakteristieke elementen van de wederopbouwarchitectuur. Zo krijgt de naoorlogse architectuur een nieuw 21e-eeuws leven.
 
Nieuwbouw: Mercado
Tegenover 'The Warehouse' ontwikkelt MWPO de Mercado, die De Zwarte Hond samen met Loer Architecten ontwierp. Het oude Vendorama-blok waarin jarenlang een Aldi-vestiging zat maakt plaats voor deze monumentale overdekte markt met luxe appartementen erboven, elk met een eigen groen dakterras en een spectaculair uitzicht over de stad. Het nieuwe gebouw heeft een kleinere grondoppervlakte dan het huidige blok, waardoor ruimte ontstaat voor het nieuwe Stalplein. Vooral in de zomer is het daar goed toeven, in de luwte van de drukke binnenstad. De nieuwbouw brengt licht, lucht en dynamiek in het Groningse straatje en geeft de stad zelfs een nieuwe openbare ruimte. ‘De stedenbouwkundige ingreep activeert de ontwikkeling van het gebied’, zegt architect Stadens. ‘De aanwezigheid van deze markthal stimuleert bijvoorbeeld de komst van horeca.’ De architectuur van het gebouw kenmerkt zich door open gevels met veel glas en glanzend keramiek. Een eigentijdse interpretatie die hetzelfde optimisme uitstraalt als de naoorlogse wederopbouwarchitectuur van de noordwand. De appartementen zijn begin september in de verkoop gegaan.