
Hoe transformeren we een monotoon winkelgebied naar een herkenbaar en aantrekkelijk stadshart?

Het centrum kenmerkt zich door veel monofunctieonele gebieden met achterkantsituaties.
Ongedefinieerde ruimtes
Drachten is de op één na grootste stad van Friesland en het centrum met voornamelijk winkels heeft een regionaal bedieningsgebied. Drachten is een relatief nieuwe stad en het heeft geen historische kern. Het centrum is opgebouwd uit een assenkruis met de hoofdwinkelstraat als noord-zuid verbinding en de Drachstervaart en de Kaden als oost-west verbinding. De 4 aangrenzende kwadranten zijn in de loop der jaren gedeeltelijk ingevuld maar kenmerken zich door veel ongedefinieerde ruimtes en achterkanten.
In 2022 is er een centrumvisie vastgesteld met de ambitie om het centrum veelzijdiger, herkenbaarder, intenser, aantrekkelijker en socialer te maken. De Zwarte Hond heeft dit samen met de gemeente met rekenen en tekenen ruimtelijk vertaald naar een gebiedsprogramma met concrete maatregelen.

In de binnenstad ontbreekt het aan volwaardig groen.

Parkeren en laden & lossen dominant in de openbare ruimte.

3 hoofdingrepen die het centrum beter maken
1: Van winkelgebied naar Stadshart
Het huidige centrum heeft een monotoon, maar functioneel karakter. Door het toevoegen van een aanvullend divers programma, zoals wonen, werken en horeca werken we toe naar een intenser aantrekkelijker en veelzijdig stadshart. Het nieuwe stadshart biedt naast winkelen ruimte aan sociale interactie door ontmoeting en doet mensen langer verblijven. Hiermee zorgen we onder andere dat Drachten herkenbaar als tweede stad van Friesland op de kaart komt.
2: Van vier kwadranten naar een verbonden centrum
Oorspronkelijk bedoeld als verbinder splitst het assenkruis het centrum van Drachten op in vier kwadranten. We verbinden de kwadranten door het aantrekkelijk maken van onderlinge routes en stimuleren daarmee het lopen en fietsen in het centrum. Daarnaast zetten we in op een goede aanhechting van het centrum op zowel de directe omgeving zoals het Thalen- en Reidingpark en op het buitengebied.
3: Van een verrommeld centrum naar een herkenbaar Drachten
Het centrum van Drachten kent vele gezichten. Het is een ratjetoe aan materialen en het ontbreekt aan een eenduidige beeldtaal. Wij bouwen voort op wat al goed gaat, zoeken nieuwe en versterken bestaande identiteitsdragers en geven daarmee het centrum een herkenbare en aantrekkelijke uitstraling.


De Kerkstraat als groene entree voor het Raadhuisplein.
Een groen profiel
Daarnaast vergroenen we het profiel door het toevoegen van royale plantvakken en gevelgroen in de vorm van klimplanten, al dan niet overhangend waardoor er op verschillende hoogtes groen zichtbaar is.

Raadhuisplein.
Westwand aan het Raadhuisplein
Het doel is dat de bebouwing aan de westzijde van het plein een kwaliteitsimpuls krijgt en zorgt voor een betere verhouding en proportie van het Raadhuisplein. De westwand biedt ruimte voor de toevoeging van woningen boven de winkels. Dit levert meer levendigheid op buiten winkeltijden, wat bijdraagt aan de sociale controle en verblijfskwaliteit in het centrum.
Deze herontwikkeling/transformatie kan gepaard gaan met betere verbindingen met de Zuiderbuurt via een nieuwe verbinding en/of een opwaardering van de huidige verbindingen. De westwand wordt bij voorkeur door verschillende partijen ontwikkeld met een kleinere korrelgrootte dan de panden aan de oostwand. We zetten in op hoogwaardige architectuur die de belevingswaarde van het Raadhuisplein omhooghaalt en een aantrekkelijk decor vormt voor verblijf en ontmoeting op het plein. In de plinten zetten we in op een aantrekkelijk winkel- en horeca-aanbod.

Het Museumplein.
Het Museumplein
Het Museumplein is van origine de voortuin van het voormalig Minderbroedersklooster. Na de komst van het Museum Dr8888 is de ruimte tot verhard plein getransformeerd met een rigide grid van bomen. Door in te zetten op het Museumplein als groene verblijfsplek wordt er terugverwezen naar haar oorsprong. De grootste wijzigingen zijn de toevoeging van royale groenvakken, het clusteren van de bestaande bomen plus het aanplanten van veel nieuwe (grote) bomen, het centraliseren van de loopstromen naar het midden van het plein, het voorzien van voldoende terraszone voor de aangrenzende horecafuncties, en het verbeteren van de zichtrelatie tussen de Zuiderbuurt, museum en de bibliotheek.


Van een rommelig plein naar een groen en gezellig verblijfplein in het hart van het cultuurcluster


Van een rommelige winkelstraat naar een groen en aantrekkelijk stadshart met verblijfskwaliteit

profiel optie 1 van 5
Zuider- en Noorderbuurt
Voor een toekomstbestendige winkelstraat stellen we een profiel voor dat in drie zones is opgedeeld. Twee ruime zones langs de gevel voor voetgangers en een middenzone met grote groenvakken met geïntegreerde zitelementen, ruimte voor grotere bomen en plaats voor uitstalling van winkels en terrassen. Door de bomen meer naar het midden te brengen hebben ze ruimte om te groeien en kan de grotere boomkroon in de warme zomermaanden de gevoelstemperatuur in de Zuider- en Noorderbuurt verlagen. Daarmee wordt het bezoek aan de winkelstraten ook in deze maanden aantrekkelijker.
Door het toevoegen van groen op ooghoogte in de vorm van plantvakken en het toevoegen van geïntegreerde zitelementen verhogen we de verblijfskwaliteit en versterken we de groene identiteit van het centrum. Daarnaast vangen deze plantvakken een substantieel deel van het regenwater op waardoor het riool bij piekbuien minder wordt belast. De Engelse steen wordt vervangen voor de gebakken klinker die onder andere al wordt toegepast op het Raadhuisplein. Door een verschil in verband worden de drie zones subtiel aangeduid en ontstaat een rustig straatbeeld waar winkels en groen alle aandacht krijgen.

Vogelzang
Om op korte termijn te kunnen ingrijpen, particuliere initiatieven te kunnen beoordelen en publieke actie in te kunnen zetten is een samenhangend perspectief nodig. Daarom willen we samen met belanghebbenden werken aan een integraal ontwikkelperspectief voor Vogelzang dat gefaseerd kan worden uitgevoerd en waarmee dit deel van de stad weer volwaardig kan functioneren.
Het stedenbouwkundig voorkeursbeeld is dat van een fijnmazig netwerk van straten en stegen, kleine stedelijke blokken die zorgen voor voetgangercircuits, passende wandvorming aan de Noorderbuurt, stedelijke wandvorming richting Vogelzang van circa vijf lagen, een bruisend binnengebied met voorzieningen in de plint, routes richting winkelgebied met voorzieningen in de plint, parkeren ondergronds opgelost en een accent (in hoogte of in volume) aan de noordwestzijde van Vogelzang als markering van de centrumentree.
In het voorkeursmodel zetten wij in op ondergronds parkeren in twee lagen. Daarmee ontstaat de mogelijkheid om ook een omvangrijk nieuw programma toe te voegen. In deze fase nemen we daarvoor aan circa 13.500 m2 niet-wonenprogramma (waaronder winkels, leisure, zorg en maatschappelijke voorzieningen) en circa 14.000 m2 wonen (op de verdiepingen). De bestaande ‘diskwaliteiten’ in het gebied, zoals versleten vastgoed en een onaantrekkelijke openbare ruimte, worden bij deze vernieuwing weggenomen en nieuwe functies activiteit en kwaliteit wordt toegevoegd.

Van een verwaarloosde noordelijke entree…

Naar een herkenbare en uitnodigde begin van het centrum.

Van een uitgestorven Noorderbuurt…

Naar een levendig winkel- en verblijfsgebied.
Centrumvisie Drachten
In 2022 is een centrumvisie voor Drachten opgesteld, waarin de ambities voor het stadscentrum zijn vastgelegd. De Zwarte Hond is gevraagd deze visie ruimtelijk te vertalen naar een gebiedsprogramma, in opdracht en samenwerking met de gemeente Smallingerland. Hierbij is een combinatie van rekenen en tekenen essentieel.
Op verschillende plekken is het centrum van Drachten verouderd en verliest het aan identiteit. Wat nu vooral een monofunctioneel winkelgebied is, vraagt om een transformatie naar een leveindig, herkenbaar stadshart met een mix van functies en een sterke ruimteljke én programmatische structuur. Functiemenging en verdichting zorgen voor meer levendigheid, ontmoeting en een langere verblijfsduur.
De stedenbouwkundige opzet bestaat uit een assenkruis met vier kwadranten.
Oorspronkelijk bedoeld als verbindend element, zorgt het assenkruis nu juist voor opdeling. We versterken de ruimtelijke structuur met gebiedsspecifieke ingrepen, verbeteren de inrichting van de openbare ruimte en maken routes tusse de kwadranten aantrekkelijker. Zo stimuleren we lopen en fietsen en verbeteren we de aansluiting op omliggende gebieden zoals het Thalen- en Reidingpark en het buitengebied.
Het centrum van Drachten kent vele gezichten; in de openbare ruimte ontbreekt samenhang en een heldere beeldtaal. Door voort te bouwen op wat goed werkt, het versterken van bestaande identiteitsdragers en het toevoegen van nieuwe, ontstaat een centrum met een herkenbare en aantrekkelijke uitstraling.
details
- Project
- Centrumvisie Drachten
- Locatie
- Drachten, NL
- omvang
- 31 ha
- Periode
- 2025
- Opdrachtgever
- gemeente Smallingerland
- Discipline
- Stedenbouw
- Programma
- Commercieel, Cultuur, Kantoren, Masterplan, Verstedelijkingsstrategie, Wonen
- Status
- Visie
- Meer info
- bd@dezwartehond.nl